Σκληρό διακρατικό πόκερ στην αγορά λιπασμάτων

Σε πολιτικό παιχνίδι μετατράπηκε η επιχειρηματική κόντρα των δύο διεθνών κολοσσών παραγωγής καλίου. Η Ρωσία φαίνεται να στηρίζει τον στρατηγικό της εταίρο, τους Λευκορώσους, στην κόντρα τους με Ρώσους ολιγάρχες

Σκληρός επιχειρηματικός πόλεμος, στον οποίο όμως εμπλέκονται ενεργά κυβερνήσεις και μυστικές υπηρεσίες έχει ξεσπάσει από το καλοκαίρι στη διεθνή αγορά λιπασμάτων, ανεβοκατεβάζοντας τις τιμές στο χρηματιστήριο παραγώγων. Πρωταγωνιστές δύο εταιρίες-κολοσσοί του χώρου, η Ρωσική Uralkali και η Λευκορωσική Belaruskali.

Οι δύο εταιρίες μέχρι τον περασμένο Ιούλιο ήταν ενωμένες σε κοινοπραξία με την οποία ήλεγχαν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής καλιούχων λιπασμάτων (λιπάσματα για τη γη, τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον από τους αγρότες σε όλο τον κόσμο). Ένα καρτέλ το οποίο έσπασε όταν η Ρώσοι κατηγόρησαν τους Λευκορώσους εταίρους τους οτι εξάγουν χωρίς την άδεια του κοινού κονσόρτσιουμ, σχετικά προϊόντα, με αποτέλεσμα να ζημιώνεται η ρωσική πλευρά.

 

Εξελίξεις

Την περασμένη εβδομάδα έγινε γνωστό ότι ο Σουλεϊμάν Κερίμοφ, ο οποίος βρίσκεται στη 19η θέση της λίστας με τους πλουσιότερους ρώσους επιχειρηματίες, πουλά το μερίδιο που έχει (21,75%) στην Uralkali. Φούντωσαν αμέσως οι φήμες ότι η πώληση ίσως αποτελέσει την αρχή της επανένωσης με τη Belaruskali, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατακόρυφα η αξία των μετοχών αρκετών παραγωγών καλίου από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Ως πιθανοί αγοραστές του ποσοστού που πουλάει ο Κερίμοφ, εμφανίστηκαν η ρωσική κρατική πετρελαϊκή εταιρία Rosneft, η οποία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, καθώς και ο πρώην αξιωματούχος και τραπεζίτης Βλαντίμιρ Κόγκαν ο οποίος θεωρείται άνθρωπος του περιβάλλοντος Πούτιν. Οι αγορές μιλούν για πολιτική παρέμβαση ώστε να επανέλθει η ηρεμία και το προηγούμενο καθεστώς στην αγορά λιπασμάτων.

 

Γιατί βρισκόμαστε σε πόλεμο

Ο πόλεμος του καλίου ξεκίνησε τις τελευταίες ημέρες του Ιουλίου, όταν η Uralkali ανακοίνωσε το τέλος της συνεργασίας με την Belaruskali και κατά πρώτο λόγο τη διακοπή των κοινών πωλήσεων λιπασμάτων μέσω της Λευκορωσικής Ένωσης Ποτασίου (Belarus Potash Corporation ή ΒPC), ενός από τα δύο καρτέλ που ελέγχουν απολύτως την παγκόσμια αγορά.

Μετά τη διάσπαση η στρατηγική μάρκετινγκ της Uralkali διαφοροποιήθηκε τελείως. Προηγουμένως, η εταιρία εξήγαγε λιπάσματα βάσει της αρχής «οι τιμές είναι σημαντικότερες από την ποσότητα» και προτιμούσε τη μείωση της παραγωγής από το να κάνει έκπτωση στους πελάτες. Πλέον, η Uralkali ανακοίνωσε την αύξηση της παραγωγής ως και 100% και άρχισε σχεδιασμένα να ρίχνει τις τιμές, που από 400 δολάρια ο τόνος, σύμφωνα με δηλώσεις του γενικού της διευθυντή Βλαντισλάβ Μπαουμγκέρτνερ, θα μπορούσε να πέσει και κάτω από τα 300. Σε μια τέτοια περίπτωση οι οικονομικές απώλειες στον κρατικό προϋπολογισμό της Λευκορωσίας θα ήταν περισσότερες από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Λάδι στη φωτιά έριξε το γεγονός ότι η εταιρία σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της διακοπής των εμπορικών σχέσεων με τη Λευκορωσία, υπέγραψε συμβόλαιο για την παράδοση 500 χιλιάδων τόνων καλίου στην Κίνα μέχρι το τέλος του έτους.

Κατρακύλισμα των τιμών

Η αγορά αντέδρασε άμεσα στην κίνηση της Uralkali. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Reuters, το οποίο επικαλείται πηγές στις κρατικές αρχές της Ινδίας, «όλοι οι προμηθευτές καλίου συμφώνησαν να ρίξουν τις τιμές στα τρέχοντα συμβόλαια». Σε μια από τις μεγαλύτερες αγορές καλίου, αυτή της Βραζιλίας, οι τιμές όψεως έπεσαν από τα 450 στα 370 δολάρια ο τόνος και όπως επισημαίνει το Reuters, αναμένεται περεταίρω μείωση. Όπως αναφέρουν οι αναλυτές του πρακτορείου, οι κινέζοι εισαγωγείς πιέζουν έντονα το έτερο καρτέλ, την βορειοαμερικανική Canpotex, (μέλη της οποίας είναι η PotashCorp of Saskatchewan, η Agrium and η Mosaic) ελπίζοντας να πετύχουν μια τιμή γύρω στα 320 δολάρια τον τόνο, ενώ οι εισαγωγείς από τη Μαλαισία και την Ινδονησία που παρατηρούν την ανάπτυξη της Κίνας, ευελπιστούν σε μια τιμή περίπου στα 330-340 δολ. τον τόνο, σε σύγκριση με τα 400-420 δολ. πριν την πτώση της Belarus Potash Corporation. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσαν πηγές της Kommersant, η Uralkali βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την προμήθεια λιπάσματος προς την Κίνα αντί 325 δολάρια τον τόνο, και λίγο ακριβότερα στην Ινδία.
Ενώ όμως αυτό το επίπεδο τιμών φαντάζει αρκετά αποδεκτό για την Uralkali με το χαμηλό κόστος παραγωγής το οποίο διαθέτει, από την άλλη, για πολλούς ευρωπαϊκούς φορείς, τους βορειοαμερικάνους της Canpotex καθώς και για την Belaruskali που έχει υψηλότερο κόστος παραγωγής, αυτές οι τιμές δεν είναι ανταγωνίσιμες.

Η σύλληψη Μπαουμγκέρτνερ

Έτσι, το παιχνίδι άρχισε να παίζεται σε άλλα επίπεδα. Στα τέλη Αυγούστου συνελήφθη στο Μινσκ ο Ρώσος γενικός διευθυντής της Uralkali, Βλαντισλάβ Μπαουμγκέρτνερ, ο οποίος είχε αφιχθεί στη χώρα για διαπραγματεύσεις ύστερα από προσωπική πρόσκληση του πρωθυπουργού της Λευκορωσίας, Μιχαήλ Μιασνικόβιτς. Πράγματι ξεκίνησε την επίσκεψή του με συνάντηση με τον πρωθυπουργό, αλλά κατέληξε κρατούμενος, αφού σε βάρος του εκκρεμούσε δίωξη για κατάχρηση εξουσίας κι αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως δέκα ετών. Οι λευκορώσικες αρχές τον θεωρούν υπεύθυνο για τις ζημιές εκατομμυρίων δολαρίων, που υπέστη η Belaruskali.
Η ανακριτική υπηρεσία της Λευκορωσίας του πρόσαψε κατηγορίες για υπέρβαση καθηκόντων βασιζόμενη στο γεγονός ότι ο Μπαουμγκέρτνερ ηγείτο του εποπτικού συμβουλίου του κονσόρτσιουμ της Λευκορωσικής Ένωσης Ποτασίου. Επίσης, το Μινσκ πρόβαλε επίσημες αξιώσεις ποινικού χαρακτήρα προς τον Σουλεϊμάν Κερίμοφ και σε τέσσερις ακόμη τοπ μάνατζερ της Uralkali, ζητώντας από την Ιντερπόλ να ανακηρυχθούν όλοι ως καταζητούμενοι.

Έρχεται επανένωση
 

Κατόπιν αυτού, ο τοπικός πόλεμος του καλίου μεταφέρθηκε σε πολιτικό επίπεδο και άρχισε αναπάντεχα να εξελίσσεται εντελώς εναντίον της Uralkali. Ρώσοι αξιωματούχοι και επιχειρηματίες, μεταξύ αυτών και ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός και επικεφαλής της Rosneft, Ίγκορ Σέτσιν, καθώς και ο επικεφαλής της Sberbank, Γκέρμαν Γκρεφ, επισκέφθηκαν το Μινσκ εκφράζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την υποστήριξή τους προς τον στρατηγικό σύμμαχο της Ρωσίας. Η επακόλουθη πώληση των μετοχών της Uralkali από τον Σουλεϊμάν Κερίμοφ είναι πιθανό να οδηγήσει στην επανένωση με την Belaruskali και στη μερική επιστροφή στην παλιά στρατηγική της εταιρίας.
Φήμες αναφέρουν ότι ο Μπαουμγκέρτνερ θα αφεθεί ελεύθερος μετά την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Ο αναλυτής της Paradigm Capital, Σπένσερ Τσόρτσιλ, δήλωσε στο Reuters ότι «αυτό μοιάζει λίγο με σαπουνόπερα, την οποία ξεκίνησαν προκειμένου να κερδίσουν χρόνο και να ολοκληρώσουν το παιχνίδι».
Ορισμένοι αναλυτές, θεωρούν και αυτοί με τη σειρά τους ως αρκετά πιθανή μια τέτοια εξέλιξη. Ο Σεργκέι Φίλτσενκοφ από την επενδυτική χρηματιστηριακή εταιρία Metropol, επισημαίνει ότι αν οι Uralkali και Belaruskali αναγκαστούν να συνεργαστούν ξανά, η ρωσική εταιρία θα υποχρεωθεί να αναθεωρήσει και πάλι τη στρατηγική της και να μειώσει τους ρυθμούς παραγωγής. Συμφωνεί μαζί του και ο Κονσταντίν Γιουμίνοφ της Raiffeisenbank, ο οποίος τονίζει ότι ο νέος επενδυτής θα είναι περισσότερο διατεθειμένος για εποικοδομητικό διάλογο με τη Λευκορωσία. Από την άλλη, ο Ναρέκ Αβακιάν από τη χρηματιστηριακή εταιρία Aforex πιστεύει ότι οι παλαιοί εταίροι θα είναι δύσκολο να επιστρέψουν στα προηγούμενα επίπεδα στενής συνεργασίας.


Russia Today, Kommersant, Moscow Times

Greek Finance Forum