Η αντιπαράθεση Ρωσίας - Λευκορωσίας για την κυριαρχία στην αγορά
λιπασμάτων, βρίσκεται στη φάση της “ηρεμίας πριν από την καταιγίδα”. Οι
δύο χώρες, από τους μεγαλύτερους παίκτες στην παραγωγή καλιούχων
λιπασμάτων στον κόσμο, ανέστειλαν προσωρινά τις μεταξύ τους
“εχθροπραξίες”.
Όχημα στην
πρόσφατη οικονομική αντιπαράθεση των δύο γειτονικών κρατών, είναι η
Belarusian Potash Company, ο εξαγωγικός
γίγαντας που έχουν συστήσει από κοινού η κρατική λευκορωσική
«Belaruskali» και η ρωσική ιδιωτική εταιρεία παραγωγής και εμπορίου
καλιούχων λιπασμάτων «Uralkali». Από το Μινσκ, επέστρεψε στη Μόσχα ο
γενικός διευθυντής της «Uralkali», Βλαντισλάβ Μπαουμγκέρτνερ. Το
ανώτατο στέλεχος του ρωσικού κολοσσού είχε συλληφθεί από τις αρχές της
Λευκορωσίας στα τέλη του καλοκαιριού και είχε καταστεί όμηρος μιας
αντιπαράθεσης που παίζεται σε υψηλότερο επίπεδο. Οι ειδικοί πιστεύουν,
ότι μετά
από μια σύντομη ανάπαυλα, η ίντριγκα γύρω από το κάλιο θα αποκτήσει μια
νέα
χροιά.
Μάχη κολοσσών
Το 2011, η ρωσική πλευρά μέσω
του Σουλεϊμάν Κερίμοφ, προσπάθησε να αγοράσει μερίδιο στη «Belaruskali»
και να αποκτήσει τον έλεγχο του λευκορώσου παραγωγού καλίου. Όμως, τα
δύο εμπλεκόμενα μέρη «δεν τα βρήκαν» στην τιμή. Για τη Λευκορωσία, ο
εγχώριος
παραγωγός καλίου αποτελεί το πιο ακριβό περιουσιακό στοιχείο της χώρας.
Εκτός
από το ορυκτό χλωριούχο κάλιο (συλβίνης), που χρησιμοποιείται σαν πρώτη
ύλη για
την παραγωγή καλιούχων λιπασμάτων, η χώρα δεν διαθέτει άλλους –τόσο
σημαντικούς
για την οικονομία- φυσικούς πόρους.
Στο τέλος του 2012, οι
εσωτερικές διαμάχες κλιμακώθηκαν σε ανοιχτή σύγκρουση. Αρχικά, με πρωτοβουλία
του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, η κρατική εταιρεία άρχισε
να εξάγει η ίδια από μόνη της κάλιο, παρακάμπτοντας τη BPC. Σαν απάντηση σε αυτή την κίνηση των λευκορώσων, η «Uralkali» το
καλοκαίρι του 2013 έκανε ακριβώς το ίδιο. Η ρωσική εταιρεία, έσπασε τη συμμαχία
της με την «Belaruskali» και αρνήθηκε να εξάγει μέσα
από το κοινό εμπορικό σχήμα της BPC.
Στην κλιμάκωση της
αντιπαράθεσης, οδήγησε στη σύλληψη του γενικού διευθυντή της «Uralkali».
Στις 26 Αυγούστου στο Μινσκ, συνελήφθη ο Βλαντισλάβ Μπαουμγκέρτνερ, ο
οποίος είχε μεταβεί στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας για συνομιλίες. Το
υψηλόβαθμο
στέλεχος της ρωσικής εταιρείας, κατηγορήθηκε για κατάχρηση εξουσίας και
θεωρήθηκε υπεύθυνος για ζημίες σε βάρος των λευκορώσων που αγγίζουν τα
100
εκατομμύρια δολάρια. Ανάλογες κατηγορίες, ασκήθηκαν και στον κύριο
μέτοχο της «Uralkali», Κερίμοφ.
Καθίζηση τιμών
Όλα αυτά οδήγησαν στην
κατάρρευση των τιμών στην αγορά του καλίου. Οι τιμές έπεσαν από τα 400
δολάρια
τον τόνο τον Ιούλιο, στα 305 – 310 δολάρια το Νοέμβριο. Σύμφωνα με τις
εκτιμήσεις της υποδιευθύντριας του τμήματος ανάλυσης της Alpari, Ντάρια
Ζελάνοβα, η σύλληψη του γενικού διευθυντή της «Uralkali» «έριξε» την
αγορά κατά 20 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Μπαουμγκέρτνερ έγινε στην
πράξη ένα πιόνι σε ένα μεγαλύτερο παιχνίδι στην παγκόσμια εμπορική σκακιέρα.
Για να μπορέσει να επιστρέψει στη Μόσχα, η «Uralkali» αναγκάστηκε
να αλλάξει τον ιδιοκτήτη της. Αυτή ήταν η απαίτηση που προέβαλε η Λευκορωσία.
Για τις μετοχές του Σουλεϊμάν Κερίμοφ (το 21,75% του συνολικού πακέτου)
ενδιαφέρθηκε η ONEXIM, ένα από τα
μεγαλύτερα ρωσικά επενδυτικά Ταμεία, που ελέγχεται από τον ολιγάρχη και
πολιτικό της αντιπολίτευσης, Μιχαήλ Πρόχοροφ. Το ποσό της συναλλαγής δεν
δημοσιοποιείται, αλλά σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ζελάνοβα, θα κοστολογηθεί
με βάση την κεφαλαιοποίηση της εταιρείας, που υπολογίζεται γύρω στα 20 δισ. δολάρια.
Ηρεμία πριν την καταιγίδα
Με την επιστροφή του κορυφαίου
μάνατζερ, λέει ο Ολέγκ Ντούσιν, της «Zerich Capital Management», η
ιστορία για το κάλιο θα αποκτήσει ένα πιο εποικοδομητικό χαρακτήρα και ο άμεσος
εκβιασμός από τη Λευκορωσία θα σταματήσει. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει, ότι η
Μόσχα παραδόθηκε και η Λευκορωσία έχει κερδίσει. Η ιστορία θα ολοκληρωθεί μόνο
μετά τον καθορισμό της μοίρας της «Belaruskali». «Η Ρωσία
ενδιαφέρεται να την αποκτήσει και μέχρι να συμβεί αυτό, η ιστορία δεν θα
τελειώσει», είπε με βεβαιότητα ο επικεφαλής του Ταμείου Εθνικής Ενεργειακής
Ασφάλειας, Κονσταντίν Σίμονοφ. «Ο Μπαουμγκέρτνερ, θα τεθεί μάλλον σε προσωρινή
κράτηση για τους τύπους και στη συνέχεια θα αφεθεί ελεύθερος. Αλλά αυτό, είναι
μόνο η αρχή της ιστορίας», δήλωσε ο ίδιος στη RBTH.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο
Λουκασένκο δεν υπολόγισε σωστά συμφωνώντας να έρθει στην «Uralkali» ο
Πρόχοροφ, επειδή τα χρήματα του Κερίμοφ ήταν δανεικά, ενώ του
αντικαταστάτη του στην εταιρεία, είναι δικά του. Έχοντας αρκετό ρευστό, ο
Πρόχοροφ, θα είναι πολύ πιο προβληματικός σαν μέτοχος για την
Λευκορωσία. «Θα
συνεχίσει να ακολουθεί μια πολιτική ντάμπινγκ και θα στριμώξει τον
Λουκασένκο,
πείθοντας – τελικά - τον ηγέτη της Λευκορωσίας να πουλήσει το κρίσιμο
για την
οικονομία της χώρας περιουσιακό στοιχείο», δήλωσε ο Σίμονοφ.
Παγκόσμιο μονοπώλιο;
Η «Belaruskali», είναι ένα πολύ ελκυστικό περιουσιακό στοιχείο. Μαζί με
την «Uralkali», μπορούν να ελέγχουν το 40% της παγκόσμιας αγοράς. Και αν
ο νέος
μέτοχος μπορέσει να ενώσει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, θα αποκτήσει
ένα
παγκόσμιο μονοπώλιο, θα γίνει ένας πανίσχυρος παίκτης με δυνατότητα να
ρυθμίζει
τις παγκόσμιες τιμές στα λιπάσματα, να ελέγχει δηλαδή ένα σημαντικό
παράγοντα
της σύγχρονης βιομηχανικής γεωργίας.
Ο Λουκασένκο τόνισε πρόσφατα
ότι υποστηρίζει την αναγέννηση της «Ενωσης του καλίου» με τη συμμετοχή τόσο της
«Belaruskali», όσο και της «Uralkali». «Ο λευκορώσος πολιτικός, ονειρεύεται ότι οι τιμές θα ανέβουν και πάλι
στα 900 δολάρια τον τόνο, αλλά το τρένο είχε ήδη φύγει. Τέτοιες τιμές δεν θα
ξαναδούμε», λέει ο οικονομικός αναλυτής Βασίλι Γιακίμκιν. Ο Κονσταντίν Σίμονοφ
είναι βέβαιος, ότι αποκτώντας τον έλεγχο ενός από τα σημαντικότερα περιουσιακά
στοιχεία της Λευκορωσίας, η Ρωσία θα είναι σε θέση να λύσει πιο αποτελεσματικά
τα πολιτικά ζητήματα που έχει με τέτοιες προσωπικότητες, όπως είναι ο
Λουκασένκο.
πηγή: Russia Beyond The Headlines
